Hazır Beton Sektörü ve Kalite:
Yurdumuzda en yaygın yapı sistemi olan betonarmenin iki temel malzemesinden birisi betondur. Beton yurdumuzda uzun yıllar ilkel yöntemlerle yaygın olarak üretilmiş, ancak 1980’li yılların sonlarına doğru hazır beton üretimine geçilebilmiştir. Hazır beton sektörünün gelişmesi ile birlikte, betonun üretim yerinde denetlenmesi amacıyla 1996 yılında Belgelendirmesi başlamıştır. Gönüllü verilen Belgesinin yanısıra 2010 yılında alınan yetkiyle hazır betonda zorunlu “G İşaretlemesine geçilmiş, İktisadi İşletmesi ”G Uygunluk Belgesi” vermeye de başlamıştır. Şu an için İktisadi İşletmesi’nce betonda verilen her iki belge de aynı denetim ve belgelendirme sürecinde verilmektedir.
Belgelendirme Kapsamı:
KGS Uygunluk Belgelendirmesi:
TS EN 206-1:2002/A2:2006 “Beton- Bölüm 1: Özellik, Performans, İmalat ve Uygunluk” Standardı ve TS 13515:2012 “TS EN 206-1’in Uygulamasına Yönelik Tamamlayıcı Standard”a göre yapılmaktadır.
G Uygunluk Belgelendirmesi: TS EN 206-1:2002/A2:2006 “Beton- Bölüm 1: Özellik, Performans, İmalat ve Uygunluk” Standardına göre yapılmaktadır.
Belgelendirme Süreci:
Başvuru aşamasından sonra üreticinin standarda göre kurmuş olduğu üretim kontrol sistemi ve üretim tesisi, Sistem Tetkiki Ekibi tarafından detaylı bir sistem tetkikine tabi tutulmaktadır. Ayrıca sisteme ilk kez giren üretim tesislerinde veya kapsam dahilindeki beton sınıflarının artırılması söz konusu olduğunda tarafından herbir beton sınıfı için başlangıç tip deneyi yapılmaktadır. Sistem tetkikleri ve başlangıç tip deneylerinde uygunsuzluk tespit edilmemesi veya tespit edilen uygunsuzlukların belirlenen sürelerde giderilmesi durumunda, Belgelendirme Komitesi’nin değerlendirmesi ile tesis için kapsam dahilindeki sınıflar için Uygunluk Belgesi düzenlenmektedir.
Uygunluk Belgelendirmesi’nin önemli diğer süreci ise habersiz ürün tetkikleridir. Belgelendirme sonrası o tesis için nihai üründen çeşitli defalar habersiz alınan numuneler ile ürünün uygunluğunun sürdürülüp sürdürülmediği tetkik edilmektedir. Ürün tetkikinde, Ürün Tetkik Ekibi tesisin beton verdiği şantiyeyi transmikser takibi yaparak habersiz bir şekilde ziyaret eder ve sevk edilen taze betondan numune alarak tasarlanmış beton için basınç dayanımı, kıvam, çevresel etki sınıfı, vb. analizleri yapar. Ayrıca G değil sadece Belgelendirmesinde tesisin otokontrol için kendi aldığı ve 28 gün kendi laboratuvarında beklettiği numunelerin de basınç dayanım analizi gerçekleştirilir.
Şu andaki kurallarına göre ürün tetkikinde olumsuzlukla karşılaşılması durumunda kısa bir süre içerisinde takip tetkik yapılmakta, aynı özellik için son 12 ayda 3 kez uygunsuzlukla karşılaşılması halinde G ve Uygunluk Belgeleri iptal edilmektedir.
KGS Belgelendirmesi için Üretim Kontrol Sistemi:
Üretim kontrol sistemi bölümleri:
Üretim Kontrol Sistemi Koşulları:
Hazır beton üreticisi, üretim kontrol sisteminin şartlarına uygun olarak bir Üretim Kontrol El Kitabı ve gerekli dokümanları oluşturmalıdır. Üretim Konrol El Kitabında organizasyon, yetki sorumluluk vb. hususlar tarif edilmelidir.
Laboratuvar:
Hazır beton tesisinin laboratuvarı, tesisin varsa aynı firma içerisindeki diğer tesislerin durumuna ve uzaklığına göre yapması gereken deneyleri gerçekleştirebileceği minimum kalibre ekipmana sahip olmalıdır.
Beton Karışımına Giren Malzemeler:
Beton hammmaddeleri agregalar, karışım suyu, kimyasal ve mineral katkılar üzerinde yapılması gereken muayene ve deneyler, standartlarına uygun bir şekilde planlanmalı ve gerçekleştirilmelidir.
Beton Karışım Oranları ve Deneme Betonları:
Beton karışım tasarımları farklı koşullara gore oluşturulmalı ve bu tasarımlara ilişkin deneme betonları yapılmalıdır. Karışım tasarımlarının üretim esnasındaki su düzeltmesi vb. durumları doğru olarak oluşturulmalıdır.
Üretim İşlemleri ve Beton Özelliklerinin Kontrolü:
Taze betonun işlenebilirlik, sıcaklık, birim ağırlık, hava miktarı gibi deney ve muayeneleri ile sertleşmiş betonun basınç dayanımı uygunluk değerlendirme faaliyetleri doğru şekilde ve sıklıklarda yapılmalıdır.
Personel, Ekipman ve Tesis:
Üretim kontrol sisteminde görevli tüm personel, yeterli uygulama bilgisi, eğitim ve tecrübeye sahip olmalı, malzeme stoklamaları düzgün ve birbirine karışmayacak şekilde yapılmalı, taşere edilmiş hizmetler için yeterli kontrol araçları tanımlanmalıdır.
Karıştırma ve Taşıma:
Ana karıştırıcı ve transmikserlerin karıştırma performanslarının uygunluğu sürekli kontrol edilmelidir.
Ekipman Kontrol İşlemleri:
Üretim, tartım ve stoklama ekipmanları üzerinde standardın belirttiği muayeneler doğru sıklıklarda sürdürülmelidir.
Kayıtlar: İrsaliye ve sevk fişinde bulunan bilgiler standarda uygun olmalı, betonun doğru bir şekilde sipariş edilebilmesi için yeterli sipariş formları ve sözleşmeler olmalıdır.
Beton Bileşenlerinin Karışım için Tartımı:
Tartım doğrulukları, standartta belirtilen toleranslara uygun olmalıdır.
Uygun Olmayan Ürün ve Yönetimin Sorumluluğu: Taze ve sertleşmiş beton üzerinde uygun olmayan ürün kontrolü faaliyetleri yapılmalı, üretim kontrol sistemi yönetim tarafından çeşitli aralıklarla gözden geçirilmelidir.
Belgelendirmenin Hazır Beton Üreticisine Faydası:
Belgelendirmenin bir şartı olarak kurulan üretim kontrol sistemi ile hazır beton üreticisinin kalite sapmaları azalacak ve böylece uygun olmayan ürün çıkmamasının sağlandığı daha ekonomik üretim sağlanacaktır. Uygun olmayan ürünün oluşmaması ayrıca beton üreticisi ile müşterisinin ilişkisinde güven ortamı oluşturacaktır.
G Uygunluk Belgesi, zorunlu olmasının yanısıra beton kullanıcıları tarafından beton alımında çok önemli bir tercih nedenidir. sektördeki tüm üreticilere tarafsız ve doğru bir denetim uygulamaktadır. Bu durum inşaat firmaları, kamu ve özel kurum ve kuruluşlar başta olmak üzere birçok beton kullanıcısı tarafından bilinmektedir, bundan dolayı beton tesislerinin tarafından belgelenmiş olması özellikle talep edilmektedir. hazır betonda yapmış olduğu denetim ve belgelendirme, salt bir denetim olarak düşünülmemekte, üreticilerin daha verimli ve ekonomik bir üretimle kalitelerini yükselttiği bir süreç olarak kabul görmektedir.
