Söz konusu Yönetmelik ve Tebliğ, 4703 sayılı Çerçeve Kanun ve 180 sayılı Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ye dayanılarak hazırlanmıştır.
G İşareti Hangi Malzemeler İçin Zorunludur?
Yönetmelik te G ye tabi yapı malzemeleri, bina ve diğer inşaat mühendisliği işlerini içeren yapı işlerinde kalıcı olarak kullanılan ve CE ye tabi olmayan ürünler olarak tanımlanmaktadır.Hazır Beton ve inşaat demiri (beton çelik çubukları), bu tanıma giren yüzlerce malzeme içinde en önemlileri olarak ön plana çıkmaktadır.
G İşareti Neye İstinaden Ürüne İliştirilebilir?
Ürünün G İşareti ile beyan edilecek performans değerleri, tabi olduğu ulusal standarda (veya standardın bulunmaması durumunda ise bir ulusal teknik onaya) göre uygunluğu değerlendirilerek teyit edilir. Ulusal standarda göre yapılacak değerlendirme, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından ilgili ürün bazında görevlendirilen Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarınca G Uygunluk Belgesi verilmesi şeklinde gerçekleştirilir.
HAZIR BETON G BELGESİ SORUNLULUĞU
G işaretinde yasal zorunluluk 01 Temmuz 2010 tarihi itibarı ile başladı.
TS EN 206-1 Beton standardı “Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik” gereği 01 Temmuz 2010 tarihi G işaretine geçiş için son tarih olarak belirlendi.
G işareti; kullanım süresi içerisinde normal kullanım koşullarında risk taşımayan veya kabul edilebilir ölçülerde risk taşıyan ve temel gerekler bakımından azami ölçüde koruma sağlayan Güvenli Ürün anlamına gelmektedir.
Firmanızın G Uygunluk Belgesi’ne sahip olabilmesi için ÖZKAN DANIŞMANLIK ,a başvuruda bulunabilirsiniz.
TS EN 206-1 BETON STANDARDI
2004 yılı Mart ayından itibaren TS EN 206-1 standardı Avrupa ülkeleri ile uyum sağlama bakımından mecburi standart olarak ülkemizde yürürlüğe girmiştir.BETON, çimento, agrega ve su ile gereğinde kimyasal ve mineral katkı maddelerinin Homojen olarak karıştırılmasıyla oluşan, çimentonun hidratasyonu ile özellikler kazanan, başlangıçta plâstik kıvamda şekil verilebilir, zamanla sertleşerek mukavemet alabilen visko elâstik bir yapı malzemesidir. Betonun kalitesi, tasarım, üretim, taşıma, yerleştirme amaçlar için üretilmiş olması gerekir. Betonların hazır beton tesislerinde üretimlerine ilişkin esaslar “TS EN 206-1”standardına uygun olmalıdır.
BETON ÜRETİMİNDE KALİTE KONTROL ESASLARI
Beton üretiminde kontrol edilmesi gereken ana parametreler; betonun bileşen malzemelerinin özellikleri ile bileşim oranları, taze ve sertleşmiş beton özellikleri ve bunların doğrulanması, beton özellikleri, taze betonun teslimi, imalât kontrol işlemleri, uygunluk kriterleri ve uygunluk değerlendirmesidir. Betonun üretimi ve kalite kontrolü o şekilde yapılmalı ki, kaliteye ilişkin özellikleri etkileyen, belirli değişimleri ortaya çıkarabilecek ve uygun düzenlemeler yapabilecek bir çalışmaya imkân tanınabilsin.
BETON MALZEMELERİNİN KALİTE KONTROL ESASLARI
Beton bileşenlerinin üretildikleri yerde, malzeme imalâtçısı tarafından yeterli kontrole tâbi tutuldukları ve bileşen malzemelerin tesliminde geçerli şartnameye uygunluğu belgelenmelidir. Bu işlemler yapılmamış ise beton üreticisi, malzemelerin ilgili standarda uygunluğunu kontrol etmelidir. Söz konusu beton üretiminde bileşen kontrolü (TS EN 206-1) sistemine uygun yapılmalıdır. Tasarlanmış betonun karışım oranları, kıvamı ve sıcaklığı belirlenmiş şartlara göre kontrol edilmelidir. Bu kontrol süreci betonun hedef noktada teslimini içermelidir. Betonun üretim özellikleri bir tablo düzeninde takip edilir. Söz konusu tabloda deney türü sütununa; başlangıç deneyleri, ince ve iri agrega ile taze betonun su içeriği, betonun klorür içeriği, kıvam, taze ve sertleşmiş betonun yoğunluğu taze betonun çimento içeriği, taze betonun mineral katkı içeriği, kimyasal katkı içeriği, s/ç oranı, taze betonun hava içeriği, taze betonun sıcaklığı ve küp numunelerle beton basınç dayanımı deneyi yazılmalıdır. Söz konusu deneylere ilişkin amaç ve uygulama zaman aralığı ise TS EN 206-1’den alınmalıdır. Yukarıda verilen kontrol kriterleri, özel bilgi ve tecrübe gerektiren durumlar için geliştirilebilir.
ARANAN ÖZELLİKLER
1. Taze betonda işlenebilirlik Taze betonun homojenliğini kaybetmeden karıştırılabilmesi, taşınması, yerleştirilmesi, sıkıştırılması ve perdahlanması özelliklerine “işlenebilirlik” denir. Taze betonda işlenebilirliğin döküm boyunca korunması gerekir. İşlenebilir bir beton da vibratör kullanılarak boşluksuz yerleştirilebilir. İşlenebilirliğin ölçüsü kıvamdır.
2. Betonun Kıvamı Kıvam betonun akıcılık derecesi olarak tanımlanır. Kıvam; betonun kullanım yerine, işlenilmesine ve şantiyede döküm yerine iletim şekline (pompa, kova…) bağlı olarak özenle seçilmesi gereken bir özelliktir. Kıvam değeri sabit tutulduğu sürece su/çimento oranı kontrol edilmiş olur. Kıvam, betonun akıcılığıyla veya kendi ağırlığı altında hareket etme kabiliyetiyle ilgilidir. Yayılma tablası deneyi, TS EN 12350 – 5 ‘e göre yapılmalıdır.
3. Taze Beton Sıcaklığı Taze betonun sıcaklığı, TS EN 206 ya göre +5° C’den az olmamalıdır.
4.En Büyük Anma Büyüklüğü , TS EN 206 (D max.) Beton içinde kullanılacak en iri agrega dane büyüklüğünün en dar kalıp boyutu, döşeme derinliği, pas payı, en sık donatı aralığı gibi unsurlarla uyumlu biçimde seçilmesi gerekir.
5.Sertleşmiş betonda basınç dayanımı (mukavemet) Betonun mekanik özelliklerden en önemli ve değeri en büyük olanı basınç dayanımıdır. Bunun yanı sıra betonun tüm olumlu nitelikleri basınç dayanımı ile paralellik gösterir. Bu nedenle betonun basınç dayanımını saptamakla betonun kalitesi ve betonun sınıfı belirlenir. Anlaşılacağı gibi yapıların dizaynında 28 günlük dayanım esas alınır. Betonun basınç dayanımını etkileyen faktörler aşağıda belirtilmiştir.
a) Çimento tipi ve miktarı Çimentonun cinsi ve dozajı (1 m3 betondaki çimento ağırlığı), beton basınç dayanımını etkiler. Yüksek dayanımlı çimentoların kullanıldığı ve çimento dozajının fazla olduğu durumda, beton kalitesinin arttığı bir yere kadar doğru olmakla beraber, beton basınç dayanımını belirleyen en önemli unsur su/çimento oranıdır.
b) Karışım suyu’nun kalitesi ve miktarı Beton üretiminde en uygun miktarlarda su kullanılmalıdır. Suyun en uygun değerden az veya fazla kullanılması beton dayanımını düşürür.
c) Sıkıştırmanın etkisi Taze betonun yerleştirildikten sonra yeterince sıkıştırılmaması, boşluk oranının artmasına ve dayanımın düşmesine neden olur. Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelikte de bahsedildiği gibi vibratörsüz beton yerleştirilmesi yapılmamalıdır. Beton her ne kadar usulüne uygun hazırlanmışsa da kalıba yerleştirilmesi sırasında vibratör kullanılmıyorsa, basınç dayanımında 30’lara varan düşmeler görülür.
d) Dış Etkiler – Kür Koşulları Betonun prizi ve sertleşmesi aşamasında çevre koşullarının etkisi çok büyüktür. Taze beton yeterli dayanımı kazanıncaya kadar, mümkün olduğunca yüksek nemli ortamda korumak gerekir. Taze beton için en olumsuz hava koşulları; yüksek sıcaklık, rüzgarlı ve kuru ortamlardır. Benzer şekilde sıfırın altındaki sıcaklıklarda önlem alınmaksızın beton dökümü sakıncalıdır. Taze betonun sıcaklığı +5 dereceden az olmamalıdır. Bu derecelerin altındaki sıcaklıklarda önlem alınması gereklidir.
e) Deney Koşulları – Örnek Şekil ve Boyutları Beton örneklerinin formu, boyutları, deneydeki yükleme hızları ve yüzey pürüzlülüğü gibi faktörler beton basınç dayanımını etkiler. Beton basınç dayanımı silindir (15/30), küp (15 cm ve 20 cm boyutlu) örnekler üzerinde belirlenir. Farklı form ve boyuttaki örneklerin basınç dayanımlarının, standart örneklerin eşdeğer dayanımlarına dönüştürülmesi gerekir. Dökülecek betonun çevreden kaynaklanan etkileri önemli olup TS EN 206-1 de 9-10-